Vroegcastratie

Castratie of sterilisatie?

In de volksmond wordt het verwijderen van de teelballen bij een kater aangeduid als ‘castratie’. Het verwijderen van de eierstokken van een poes wordt daarentegen ‘sterilisatie’ genoemd. In de diergeneeskunde hebben de termen ‘sterilisatie’ en ‘castratie’ echter betrekking op de operaties zelf, ongeacht het geslacht van de dieren. ‘Castratie’ omvat het verwijderen van de geslachtsorganen, zowel bij mannelijke als vrouwelijke dieren. Daarom worden onze huisdieren altijd ‘gecastreerd’, ongeacht hun geslacht. Als de eileiders of zaadleiders worden onderbroken zonder de geslachtsorganen te verwijderen, wordt dit aangeduid als ‘sterilisatie’. In dit geval zijn de dieren onvruchtbaar maar behouden ze hun hormonale balans en blijft hun gedrag dus hetzelfde. Echter, dit gedrag dat we wellicht als ‘moeilijk’ beschouwen, is juist wat we willen vermijden. Om die reden wordt sterilisatie van huisdieren bijna nooit uitgevoerd.

Voordelen vroegcastratie:

Overpopulatie voorkomen

Een van de belangrijkste voordelen van vroeg castreren is het voorkomen van ongewenste zwangerschappen. Door katten op jonge leeftijd te castreren, kunnen ze zich niet voortplanten voordat ze geslachtsrijp zijn, waardoor het aantal zwerfkatten en de overbevolking van dierenasiels wordt verminderd. Dit is een van de voornaamste redenen waarom vroegcastratie in België verplicht is.

Fokbeleid

Niet elke kat is even geschikt om mee te fokken. Bij een fokker is het behouden en verbeteren van het ras de basisdoelstelling. Een goede fokker probeert een zo verantwoord mogelijke combinatie te maken tussen een kater en poes. Daarvoor zijn niet alleen de gezondheid, het karakter en het uiterlijk van de twee ouders belangrijk, maar ook van hun voorouders. Door katten op vroege leeftijd te castreren behouden we een gezonde foklijn.

Gedragsverbetering

Vroeg castreren kan bijdragen aan het verminderen van ongewenst gedrag bij katers, zoals territoriaal markeren met urine, agressie en rondzwerven. Ook poezen kunnen urine gaan sproeien als ze krols zijn. Verder zijn poezen tijdens hun krolsheid vaak erg rusteloos en janken ze dag en nacht de buurt bij elkaar. Gecastreerde katers en poezen vertonen vaak een rustiger en aanhankelijker gedrag na castratie, waardoor het samenleven met mensen en soortgenoten aangenamer wordt.

Gezondheidsvoordelen

Vroeg castreren kan de kans op bepaalde gezondheidsproblemen bij katten verminderen, zoals testiculaire tumoren bij mannetjes en baarmoederinfecties en borstkanker bij vrouwtjes. Bovendien helpt het voorkomen van zwerfgedrag ook om de verspreiding van ziekten te verminderen (FIV en FeLV). Gecastreerde katten leven gemiddeld langer dan niet-gecastreerde katten.

Operatie en een sneller herstel

Het hele nest gaat in een keer naar de dierenarts. Als de kittens na de operatie wakker worden tussen hun broertjes/zusjes en mama, ervaren ze veel minder stress.

De operatie zelf duurt korter dan bij castratie met zes+ maanden oude katten. Doordat er minder buikvet aanwezig is, zijn de organen beter zichtbaar voor de dierenarts. Samen met het feit dat de geslachtsorganen minder ontwikkeld en dus minder doorbloed zijn, daalt hierdoor het risico op complicaties

Kittens herstellen meestal sneller van een chirurgische ingreep dan oudere katten. De operatie is minder belastend voor hun lichaam, waardoor de hersteltijd korter is en ze sneller weer hun normale activiteiten kunnen hervatten.

Een paar uur na de operatie eten, spelen en rennen de kittens alweer vrolijk rond.

Geen verschil in gedrag

Een veelgehoord argument tegen vroegcastratie is dat de dieren zich toch wel abnormaal zouden gaan gedragen, want ze zouden die seksuele hormonen toch wel nodig hebben tijdens hun ontwikkeling? Uit gedragsstudies is gebleken dat er bijna geen verschil bestaat in gedrag tussen dieren die vroeg gecastreerd zijn, op normale leeftijd gecastreerd zijn en laat gecastreerd zijn. De enige verschillen die werden gevonden, waren verschillen tussen de eerste twee groepen en de laatgecastreerde dieren.

Dieren die gecastreerd worden op latere leeftijd, wanneer ze dus al ruim volwassen zijn, blijven vaker typisch seksuele gedragingen vertonen zoals bijvoorbeeld sproeien. De hormonen hebben dus wel degelijk invloed op de ontwikkeling van het gedrag: ze zorgen ervoor dat de hersenen van het kitten meer mannelijk of vrouwelijk worden, met de daarbij horende gedragingen. Net wat we met castratie willen vermijden dus!

Geen nadelen

Tot een aantal jaar geleden deden geruchten de ronde dat vroegcastratie heel wat nadelen zou hebben. Zo zouden vroeg gecastreerde dieren klein blijven en een kleinere urinebuis hebben, waardoor ze makkelijker verstopt zouden raken. Gelukkig hebben grondige wetenschappelijke studies deze vooroordelen ondertussen weerlegd.

Verder wijkt de diameter van de urinebuizen niet af van die van ongeholpen dieren, hoewel de uitwendige geslachtsorganen minder tot ontwikkeling komen. Er is dus geen enkele reden om aan te nemen dat vroeggecastreerde dieren makkelijker verstopt zouden raken.

Katten die vroeg gecastreerd worden, groeien zelfs iets langer door doordat hun groeischijven (dit zijn de plaatsen in de beenderen waar nieuw bot wordt aangemaakt) later sluiten.

Ze worden dus zelfs iets groter dan hun ongecastreerde soortgenoten!

Dit is niet iets specifieks voor vroegcastratie, aangezien ook bij katten die op de ‘normale’ leeftijd worden geholpen de groeischijven nog niet dicht zijn. Ook deze katten blijven dus iets langer groeien dan hun soortgenoten die pas geholpen worden na hun eerste levensjaar.

Net als bij alle geholpen dieren moet wel de voeding aangepast worden, om dik worden te voorkomen. Voor alle gecastreerde katten geldt dat ze minder energie verbruiken en dus minder of aangepast voer moeten krijgen.

Samenvattend is vroegcastratie een veilige en betaalbare optie voor wie wil vermijden dat bepaalde kittens zich voortplanten en zijn huisdier hormonale driften wil besparen waarmee het dier niets kan en mag doen.